RANAU – Parti Kerjasama Anak Negeri (ANAK NEGERI), sebuah parti pendesak politik tempatan menggesa kerajaan Negeri Sabah menolak sebarang permohonan lesen mencari galian di sekitar Kg Bongkud Ranau.
Presidennya, Datuk Henrynus Amin berkata, ini bukan kali pertama syarikat swasta memohon lesen mencari galian bagi kawasan yang sama.
Menurutnya, percubaan sebelum ini oleh Mamut Copper Mine dan sebuah syarikat Australia untuk mencari emas di Kg Bongkud Ranau pada 1990-an telah ditolak oleh Kerajaan Negeri Sabah ketika itu berikutan tentangan hebat penduduk kampung yang terjejas.
Katanya, ketika itu sebagai Ahli Parlimen Kinabalu
(Ranau) pada tahun 1998, selaras dengan hasrat kampung yang terjejas, beliau membantah sekeras-kerasnya permohonan lesen cari gali oleh sebuah syarikat swasta ke kawasan berhampiran Kg Bongkud Ranau.
Untuk rekod, katanya, dua wakil dari Lombong Tembaga Mamut bertemunya dua kali pada 1998 untuk mendapatkan sokongan politik bagi permohonan lesen mencari cari.
“Tetapi pada kedua-dua kesempatan itu, saya enggan memberikan sokongan selaras dengan hasrat penduduk kampung Kg Bongkud yang diketuai oleh Mendiang Encik Sisan Atong, seorang ketua masyarakat setempat, yang menentang keras cadangan melombong itu.”
“Juga untuk rekod, berdasarkan ingatan saya, penduduk Kg Bongkud yang menentang permohonan lesen cari gali oleh sebuah syarikat perlombongan diwakili peguam mereka ketika itu, Datuk Jonathan Yasin, yang kini penyandang sebagai Ahli Parlimen Ranau. “
Sehubungan itu, Henrynus menggesa agar ketelusan dalam pengeluaran lesen carigali mineral kepada syarikat swasta di kawasan sekitar Kg Bongkud Ranau.
Henrynus yang menjawab laporan media sosial mengenai perkara itu turut menggesa Ahli Dewan Undangan Negeri (Adun) untuk Paginatan agar mendengar kebimbangan penduduk kampung yang terjejas.
Beliau berkata memandangkan terdapat kemungkinan operasi perlombongan dimulakan jika emas atau galian lain ditemui, penduduk kampung mempunyai hak yang sah untuk menentang pengeluaran lesen mencari di Kg Bongkud dan kawasan sekitarnya.
Beliau berkata adalah fakta yang pasti operasi perlombongan emas berhampiran kawasan padat penduduk akan memberi implikasi sosial dan alam sekitar yang serius dan meluas, bukan sahaja kepada alam sekitar tetapi juga kesihatan penduduk setempat.
Beliau berkata proses perlombongan emas secara tradisinya menggunakan bahan kimia toksik seperti merkuri untuk mengasingkan dan mengumpul ketulan emas yang pastinya akan mencemarkan sungai dan sungai sehingga ke sungai Sugut.
Beliau berkata terdapat projek tagal ikan palian, aktiviti rekreasi seperti berakit air putih, memancing, berkelah di tepi sungai dan berkhemah di sepanjang Sungai Sugut, apatah lagi pusat pengambilan air oleh Jabatan Air Sabah berhampiran Kg Melinsou Ranau untuk membekalkan air ke semua kampung di Ulu Sugut Ranau.
Beliau berkata kos sosial, ekonomi dan alam sekitar mengatasi faedah membenarkan syarikat swasta menjalankan operasi perlombongan emas di kawasan yang padat penduduk.
Jadi beliau berkata “sebelum mengeluarkan sebarang lesen cari gali kepada mana-mana syarikat swasta untuk meneroka deposit mineral di kawasan berpenduduk padat di Kg Bongkud Ranau, kerajaan Sabah perlu mempertimbangkan secara serius kepentingan rakyat terlebih dahulu.”
Henrynus mengingatkan kerajaan Negeri Sabah supaya merenung pengalaman buruk kesan Lombong Tembaga Mamut.
Beliau berkata Kerajaan Negeri Sabah harus diingatkan tentang isu alam sekitar yang berlarutan yang timbul daripada pengalaman lalu atau lebih tepatnya salah menangani kebimbangan alam sekitar selepas Lombong Tembaga Mamut ditutup.
Beliau berkata kos sosial serta risiko alam sekitar yang besar yang ditimbulkan oleh operasi perlombongan mesti dijelaskan kepada rakyat.
Seterusnya, beliau bertanya, “Berapakah hasil yang kerajaan atau rakyat Sabah perolehi daripada operasi lombong Tembaga Mamut?”
“Adakah hasil atau faedah itu wajar memandangkan kerugian besar beribu-ribu ekar tanah pertanian yang telah tercemar dan tidak lagi sesuai untuk pertanian.”
“Siapa yang akan menanggung kos pembersihan Lombong Tembaga Mamut yang sangat tercemar yang kini dipenuhi dengan air yang sangat berasid dan toksik?”
“Adakah kerajaan Sabah sekarang mempertimbangkan kajian yang dibuat oleh Universiti Kebsngsaan Malaysia (UKM) mengenai kejadian plumbum dan penyakit berkaitan yang luar biasa tinggi dalam kalangan kanak-kanak di daerah Ranau?”
Selanjutnya, Henrynus yang berasal dari Ranau bertanya apa yang berlaku kepada Lohan Dam seluas 800 ekar di mana sisa toksik dari Lombong Tembaga Mamut dilupuskan?”
Beliau berkata, Lohan Dam kini sebahagian besarnya terbiar, dilupakan, terabai, dan menjadi pemandangan indah kepada pelancong asing yang melaluinya ketika melawat Mata Air Panas Poring.
Beliau berkata penduduk kampung sekitar yang terjejas akibat Lohan Dam telah kehilangan tanah dan sumber mata pencarian. “Berapa pampasan yang telah dibayar kepada pemilik tanah atas kerugian mereka?
Beliau berkata sungai Lohan di mana air toksik dari Lombong Tembaga Mamut melimpah kini tercemar dan ekosistem mati sehingga hari ini.
Malah, katanya kawasan di sepanjang Sungai Lohan dinaiki air ketika Lombong Tembaga Mamut masih beroperasi menumpahkan bahan kimia toksik yang menyebabkan semua kawasan terjejas tercemar dan tidak lagi sesuai untuk pertanian.
Selepas lebih 30 tahun, siapa yang harus dipersalahkan atas pencemaran dan kemusnahan Sungai Lohan dan kerugian penduduk kampung yang terjejas?
Sementara itu, Henrynus menolak hujah bahawa pencarian gali hanya bertujuan untuk mengetahui deposit mineral, bukan untuk benar-benar menjalankan operasi perlombongan.
Beliau berkata, jangan ada usaha untuk mengelirukan prmimpin prmimpin dan penduduk kampung berhubung perkara itu.
Beliau bertanya, apa guna mencari gali deposit mineral kalau betul tiada niat untuk menjalankan aktiviti perlombongan kelak.
