Oleh Hj Mentoh Aru, Pengasas Bahagian Warisan Sepanggar
KOTA KINABALU — Pengasas Warisan Bahagian Sepanggar, Hj Mentoh Aru hari ini berkata bahawa walaupun kenyataan Ketua PKR Sabah, Datuk Mustapha Sakmud yang berterima kasih kepada Perdana Menteri kerana “memperkenalkan langkah-langkah MA63” diambil maklum, isu sebenar bukanlah soal penghargaan tetapi soal pelaksanaan tanggungjawab Perlembagaan.
Beliau berkata keputusan Mahkamah Tinggi Kota Kinabalu baru-baru ini telah menegaskan bahawa Geran Khas 40% untuk Sabah adalah satu kewajipan perlembagaan yang berterusan, bukan konsesi politik yang boleh diubah mengikut budi bicara kerajaan.
“Menghormati proses undang-undang memang wajar, tetapi menghormati kedaulatan undang-undang yang sebenar bermaksud melaksanakan apa yang dijamin oleh Perlembagaan — bukan menunggu masa politik yang sesuai,” kata Hj Mentoh.
Beliau menambah bahawa walaupun peruntukan RM600 juta yang diumumkan oleh Kerajaan Madani pada tahun 2025 nampak besar berbanding jumlah RM26.7 juta yang kekal sejak tahun 1970, jumlah itu masih jauh daripada nilai berbilion ringgit yang sepatutnya menjadi hak Sabah jika pengiraan 40% dibuat berdasarkan hasil persekutuan yang dikutip dari negeri ini.
“Jumlah itu mungkin nampak besar di atas kertas, tetapi ia hanyalah sebahagian kecil daripada apa yang sebenarnya milik rakyat Sabah,” tegasnya.
Hj Mentoh juga mengingatkan bahawa pemindahan beberapa fungsi pentadbiran seperti SESB atau kelulusan projek tempatan tidak boleh disalah anggap sebagai autonomi sebenar.
“Penurunan kuasa yang sebenar bermakna kuasa fiskal — kuasa untuk mengutip dan mengagihkan hasil negeri sendiri. Selain daripada itu, semuanya masih bentuk kebergantungan yang disamarkan sebagai reformasi,” katanya.
Beliau menggesa Kerajaan Persekutuan agar menunjukkan keikhlasan sebenar dengan:
Menerbitkan asas penuh pengiraan formula 40%;
Komited untuk membayar tunggakan yang terhutang kepada Sabah sejak tahun 1974; dan
Memastikan semua dana disalurkan melalui Kumpulan Wang Disatukan Negeri Sabah seperti yang diperuntukkan di bawah Perkara 112C dan 112D Perlembagaan Persekutuan.
“Hak 40% Sabah bukan soal politik atau ucapan terima kasih — ia soal keadilan dan maruah negeri kita dalam Persekutuan Malaysia. Warisan akan terus mempertahankan hak perlembagaan ini sehingga setiap sen yang menjadi hak Sabah dikembalikan,” kata Hj Mentoh mengakhiri kenyataannya.
